5 Matching Annotations
  1. Aug 2021
    1. “(1)’in altında olan bilgi, bireylerin talep çizelgesi tarafından verilebilir veya ekonomik sistemi yöneten otoritelerin hükmüne göre saptanabilir. (2)’nin bilgisinin sosyalist ekonominin yöneticilerine erişilebilir olup olmadığı sorusu durmaktadır. Profesör Mises bunu inkar eder. Fiyat teorisini ve üretim teorisini titiz incelersek ancak, bu bize (1)’in datası ve (3)’ün datası verildiği zaman ‘alternatiflerin bize sunulduğu koşullar’ sonuçta bir metanın başka bir metaya dönüştürülebilmesinin teknik imkanlarıyla belirlenir, yani üretim fonksiyonlarıyla.

      Eleştiri

      1) Tercih skalası talep skalası ile belirlenir

      (Tercih birden fazla ürünün tüketiciye sunulması şeklinde gerçekleşir eğer ürün sunumu kararı merkezi otoriteye bırakılırsa yeterince fazla sayıda tercih oluşur mu?)

    2. Matematiksel bir çözüm öneren ilk kişi Taylor’du. Bu kısa makalede[21], Taylor “birincil faktörlerin” efektif önemini parasal fiyat şeklinde yansıtacak, “faktör değerlendirme tabloları”nın kullanılmasını önerir. Başka bir deyişle, üretim faktörlerinin maliyetini ve alternatif kullanımını, onların fiyatlarının doğal olarak oluşmasıyla belirlemek yerine, merkezi planlayıcılar deneme ve yanılma metoduyla üretim faktörlerine değerini atfedecektir. Bu deneme yanılma metodunun detayları Taylor’ın makalesinde müphem bırakılmıştı ama bu makaledeki 5 farklı adımı şöyle özetleyebiliriz: 1) Merkezi planlayıcılar üretim araçların değerlerini uygun bilgileri özenli bir biçimde inceleyerek yaklaşık olarak belirler ve faktör değerlendirme tabloları oluşturur.2) Planlayıcılar, yönetici rollerini, değerlendirmeleri doğruymuşçasına devam ettirir.3) Ekonomi işlerken, planlayıcılar değerlendirme boyunca yapmış olabilecekleri hataları tespit eder.4) Eğer görünürde hata varsa, planlayıcılar değerlendirmeyi ya azaltır ya da yükseltir.5) Bu prosedür hata kalmayıncaya kadar devam eder.

      Eleştiriye getirilen cevaplar

    3. Üretim faktörlerine paha biçmek hesaplama probleminin özünü oluşturur. Paha biçmek tarafından kastedilen, girişimcilerin yatırımın gelecekteki getirisini öngörmeye çalışıp bu doğrultuda üretim faktörlerine fiyat teklifi sunduğu süreçtir. Girişimcilerin beklentileri sıradan dille aktarılabilecek bir bilgi değildir, bu bilgi sadece ödemeye razı olduğu fiyatlar türünden komplike piyasa sistemleriyle iletilebilir. Bu sadece bireylerin, üretim faktörlerin getirilerinin değerlendirilmesini gerçek piyasa fiyatları olarak yansıtabildiği bir ekonomik sistemde gerçekleşebilir.[23] Merkezi planlayıcının atadığı sayılar kendi inançları ve fikirlerini yansıtır, kaynağın alternatif kullanımlarının değerlendirilmesini değil. Bir entelektüel iş bölümü gereklidir, bu tek bir irade olarak çalışan sosyalist planlayıcısı yerine, birden fazla bilinç veya iradenin piyasada davranış sergilemesini gerektirir.
    4. “Bir elektrik mühendisinin saatlerinin, bir hademeninkinden değerli olup olmadığını, değerliyse ne kadar daha değerli olduğu ve üretilen son üründe, her üretim faktörünün ne kadar katkı sağladığı sorusu sadece tüketici tercihlerinin üretim yapısının etapları boyunca aktarılmasıyla cevaplanabilir.”[1

      Emek homojen değildir Emek nasıl karşılaştırılabilir piyasa sistemi dışında?

      Emek yalnızca piyasa sistemi içinde tüketici tercihlerinin üretim süreci ile piyasaya ulaşması şeklinde mi gerçekleşmektedir.

    5. bir metanın değerinin, onu üretmek için gereken, dönemin normal üretim koşulları altında ve ortalama beceriyle sosyal olarak gerekli emek miktarına göre belirlendiğini söylerler[12]. Böyle bir sistemde işçiler çalıştıkları saatlere göre emek kuponları verilir ve bu kuponlar tüketim ürünleriyle takas edilebilir. Bunlar para fiyatları değildir çünkü değişim oranları emek içeriğine göre önceden belirlenmiştir.

      Emek değer teorisi