Je ziet dus vooral wat je verwacht en je mist vooral die details die je niet verwacht.’ In die zin is aandacht een soort spotlight die door een donkere ruimte gaat. ‘Wat belangrijk voor jou is, bepaalt letterlijk jouw kijk op de wereld. En we weten dat als je langer naar iets kijkt, meer details je opvallen. Kunst is een manier van gericht kijken

‘Omdat kunst gelaagd is en door een kunstenaar gemaakt met een bepaald doel dat jij als kijker niet kent, weet je dus dat het een betekenis draagt. Die kun jij ontdekken. En de enige manier waarop dat kan is door heel goed te kijken. Alsof je in een soort doolhof staat waarin je op zoek gaat naar de sleutel. Die wetenschap dat er een sleutel is, maakt dus dat je bereid bent om beter te kijken.’

‘Artsen hebben de neiging om snel een patroon te herkennen en er betekenis aan toe te kennen. Kunst leert je objectiever te kijken en daarna pas te interpreteren.’

‘Kunst is zonder regels kijken, de context laten meewegen, de tijd nemen. Wetenschappelijk onderzoek laat zien: participanten zijn daarna beter in patroonherkenning, maar ze zijn ook empathischer en laten de context van de patiënt meer een rol spelen.’

Ihre Beobachtungen zu Tanztheater und Performance sind sehr aufschlussreich. In einem Aufsatz haben sie mal Marina Abramo­vićs Schmerzperformances als »Verklärung der Wurzeln der Vernunft« und als »Regression auf ­einen idealisierten Zustand vor der Genese der Rationalität« ­kritisiert, weil Abramović mit falscher Unmittelbarkeit am Körper den Naturzwang des Menschen wieder beschwört. Nicht nur deshalb. Die esoterische Selbstfindung und Selbstreinigung in ihren Performanceworkshops ist ideologisch aufgeladen. So wie ich es sehe, neigt sie zur Konventionalisierung des Extremen. Da sind oft Tabubrüche Triebfeder des Neuen. Der Performancekunst stehe ich allgemein kritisch gegenüber. Nicht nur Abra­mović verwechselt Nacktheit, Obszönität und Selbstverletzungen als Schocks mit Formbildung in der Kunst. Als ob das ein Publikum automatisch zu mehr sinnlicher Erfahrungsfähigkeit führte, wenn man am Körper ihre Sehgewohnheiten und moralischen Leitlinien bricht. Performance ist da näher an der Kulturindustrie und deren Formen der Erzeugung von Effekten als an ­situativer Reflexion von Erfahrung.

Picasso

Sagot

Futuristen

Kubisten

Expressionen

Impressionen

Bernheim